Reuversweerd Cursus Asbest: waardering en verbazing
Michel Wouters van Wouters Projecten gaf eind november op Landgoed Reuversweerd een ochtendcursus over asbest. De deelnemers kregen in kort bestek veel kennis over asbest: soorten, gevaren, behandeling en kosten kwamen allemaal voorbij. Het werd voor de meesten een echte wake-upcall.
“Altijd asbest in een monument. Hoe herken ik dat?”
Het GRC organiseert op erfgoedwerkplaats Reuversweerd in Brummen regelmatig korte cursussen. De kleine groepen maken efficiënte kennisoverdracht mogelijk en de praktische setting van een actuele restauratie maken het heel aanschouwelijk. Eind november werden hier zeven deelnemers, uit de restauratiebouw en verduurzaming, bijgespijkerd in hun kennis van (de omgang met) asbest. “Het werd voor de meesten een openbaring,” vertelt Michel Wouters van het gelijknamige adviesbureau. “Wij zijn gespecialiseerd in monumentale gebouwen en merken dat er vaak te weinig kennis is, zelfs bij restauratie-aannemers, terwijl het in veel monumenten op veel onverwachte plaatsen voorkomt en de gezondheidsrisico’s enorm zijn.”
Asbest
Asbest is een verzamelnaam voor zes natuurlijke mineralen met een vezelstructuur. Het voert te ver om daar in deze blog diep op in te gaan, maar veel meer informatie is hier te vinden. “Het werd vanaf begin 1900 in Engeland toegepast en ook in Nederland al sinds ca. 1920. Het is goedkoop, makkelijk te verwerken, isolerend, hittebestendig en brandwerend. Daarom is het veel gebruikt, op héél veel plaatsen in héél veel gebouwen. Leidingisolatie en asbestwol bijvoorbeeld – veelal niet hechtgebonden asbest, bestaande uit kleine naaldjes – werd grootschalig gebruikt rondom verwarmingsleidingen en als brandwering. Met andere woorden, juist die plekken die achterblijven als het meest zichtbare asbest is verwijderd. Bij een grondige restauratie komt dat tegenwoordig dan tevoorschijn,” zegt Wouters.
Dodelijk spul
Hoewel sommige gezondheidsrisico’s al snel bekend waren, kwam er pas in 1993 een totaalverbod op toepassing in de bouw. “Longvlieskanker, de soort die je kan oplopen door inademing van asbestvezels, is ongeneeslijk. Het is daarom heel belangrijk om het asbest netjes te laten verwijderen. Daar moet je geen enkel risico mee nemen,” klinkt de waarschuwing, “voor je personeel, de onderaannemers, de inspecteurs én je klanten.”
Waardering en verbazing
De cursus behandelt hoe je asbest signaleert, welke soorten er zijn en wat je moet doen als je asbest tegenkomt. Ook de beste manier om het te verwijderen, de planning en de kosten komen aan bod. “We laten in veertig monsterpotjes de meest voorkomende soorten zien, behandelen een vragenlijst en bespreken herkenning en risico’s in monumenten. Ook laten we in het gebouw zelf de plaatsen zien waar asbest zou kunnen voorkomen. Hoewel het hier op Reuversweerd natuurlijk al verwijderd is, kun je de deelnemers nog goed wijzen op de plekken waar zij het in de restauratiebouw kunnen tegenkomen. Dat maakt het heel aanschouwelijk. De deelnemers zijn verbaasd over de hoeveelheid plaatsen en materialen waar(in) asbest kan voorkomen in een monument,” zegt de cursusleider. “Aan het begin van de ochtend kunnen mensen misschien vijf asbestmaterialen noemen, aan het eind zijn dat er veel meer. En dat is belangrijk, want de vezels zijn verwerkt in meer dan 4000 producten, dus weten wat je ziet en hoe je dan moet handelen is heel belangrijk.”
