Henk Sleumer: vergelijkt monumentenwachters met huisartsen

Dakbedekking die er aan de buitenkant relatief goed uitziet, kan toch al wel aan vervanging toe zijn. Monumentenwachter Henk Sleumer ziet regelmatig dat schijnbaar onbeschadigde dakpannen en leien toch behoorlijk veel water doorlaten en zo zorgen voor aantasting van het hout eronder.

Oppassen geblazen

,,Als je van dichtbij goed kijkt, dan kun je aan de buitenkant ook wel zien dat het niet goed zit”, zegt Sleumer. ,,Je ziet dan schilfers aan de zijkant zitten. Dan weet je al dat de onderkant van de pan of lei waarschijnlijk ook schade heeft.”

Het water gutst dan niet met bakken tegelijk naar binnen, maar het is toch oppassen geblazen. ,,Leien en dakpannen die door slijtage zelf veel water opnemen, geven dat ook weer af aan het hout. Dat hoeft niet meteen problemen te veroorzaken, want zelfs onbehandeld hout kan veel hebben. Maar op een gegeven moment wordt vochtig hout kwetsbaar en dat is geliefd bij boktorren, bonte knaagkevers en houtworm.”

Regelmatig controleren

En zelfs dan hoeft er volgens de monumentenwachter geen paniek uit te breken. ,,Maar het is wel goed om het in de gaten te houden en regelmatig te laten controleren.” Houtwerk kan ook aangetast worden doordat het lekt door missende pannen en leien. ,,Als het stormt waait er nog weleens wat af of verschuift. Ik zie hier in kerken ook wel dat er schade ontstaat als er bijvoorbeeld aan de toren wordt gewerkt en er valt wat naar beneden op het dak van de kerk.”

Verrot hout moet wel ruim worden verwijderd bij een reparatie, benadrukt Sleumer. ,,Anders heb je een paar jaar later opnieuw schade en dat wil je niet.” Monumentenwacht zal bij geringe schade niet snel adviseren om meteen te vervangen. ,,Wij zijn van duurzaam en sober onderhoud. Als iets 80 jaar mee kan, zou je het niet al bij 65 hoeven te vervangen. Het is goed om de levensduur te benutten, al maakt de eigenaar op basis van ons rapport natuurlijk eigen keuzes.”

Extreem warm

De monumentenwachter, die op het moment van het gesprek aan het werk is in de hervormde kerk in het centrum van Nijkerk, voorspelt door de laatste twee zomers iets meer problemen met dakbedekkingen. ,,Het is vorig jaar en het jaar daarvoor extreem warm geweest. Extremen zijn nooit goed voor materialen en zeker niet voor metalen delen van het dak, zoals lood, zink en koper.”

Mochten de monumentenwachters bij inspecties kleine problemen signaleren, dan proberen ze die meteen te verhelpen. ,,Het weer moet wel goed zijn, want bij harde wind en vorst doen we het een andere keer.”

Voor de rest functioneren de inspecteurs als ‘huisartsen’. ,,We signaleren en doen kleine reparaties. Als er meer onderzoek nodig is, dan schakelen we specialisten binnen Monumentenwacht Gelderland in of raden we een externe deskundige in.”

Meer informatie over de opleiding Inspecteur Gebouwd Erfgoed vind je hier.