Leergang Innovatief en Energiebesparend Restaureren 2025 (start op donderdag 9 oktober 2025)

Leergang Innovatief en Energiebesparend Restaureren (LIER)

Wil jij expert worden in het verduurzamen van monumenten om ons cultureel erfgoed te behouden? Meld je dan aan voor de Leergang Innovatief en Energiebesparend Restaureren (LIER). Je leert hoe je historische gebouwen energiezuiniger kunt maken. Eigenaren van monumenten en overheden hebben veel behoefte aan deze expertise. De LIER is ontwikkeld door het Gelders Restauratie Centrum (GRC) in samenwerking met de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN).

Is dit iets voor jou?

In deze baanbrekende leergang behandelen we de toepassing van duurzame technieken en materialen, energiebesparende maatregelen en innovatieve oplossingen voor gebouwd erfgoed. Duurzaamheid en innovatie lijken soms een bedreiging voor de historische waarden van het monument. Om goede oplossingen te vinden voor deze complexe uitdagingen, is een intensieve samenwerking binnen de restauratieketen van essentieel belang. Dit vraagt
om inbreng van de nieuwste kennis van bijvoorbeeld technieken, materialen en installaties. Het vraagt ook om de bereidheid van alle partijen om kennis te delen en te handelen in het belang van de eigenaar én het monument zelf. In deze leergang draag je bij aan de ontwikkeling van de praktijk van morgen.

Wat kun je verwachten?

De deelnemers werken tijdens de leergang in multidisciplinaire teams aan een verduurzamingsplan voor een actueel restauratieproject. Het project van 2025 is nog niet bekend. Zodra dat het geval is, laten we het weten.

De belangrijkste succesfactoren van deze leergang zijn:
● Begeleiding door professionals uit de praktijk die kennis en ervaring delen
● Kennisuitwisseling van de deelnemers binnen de multidisciplinaire teams
Hiermee creëren we een unieke leeromgeving in de restauratiepraktijk van een monument. De samenwerking met andere disciplines blijkt iedere keer weer dé manier om tot de beste oplossingen te komen.

Inhoud

De LIER bestaat uit zeven bijeenkomsten. Tijdens deze leergang komt de toepassing van duurzame technieken en materialen, energiebesparende maatregelen en innovatieve oplossingen voor gebouwd erfgoed aan de orde. Naast de actuele kennis van technieken, materialen en installaties is het delen van kennis en de onderlinge samenwerking tussen studenten en docenten van groot belang. De belangrijkste onderwerpen die aan de orde
komen zijn:
● Visievorming over duurzaamheid en historisch erfgoed
● Historische waardebepaling en transformatieplan
● Architectonische en technische ingrepen en herbestemming
● Investeringskosten versus opbrengsten, financiering en exploitatie
● Bouwfysische ingrepen met bijbehorende consequenties
● Warmte- en ventilatie installaties, energiesystemen

Programma van 2025

De leergang bestaat uit 7 bijeenkomsten van 13.00 uur tot 21.30 uur. N.B. De laatste dag duurt tot ca. 17.00 uur.

Bijeenkomst 1 (middag/avond) donderdag 9 oktober 2025
• Introductie en kennismaking met de deelnemers en het programma – Jos Nij Bijvank, circa 1,5 uur
• Introductie van het restauratieproject en de eigenaar/opdrachtgever – circa 1,5 uur
• Inleiding over actuele stand en visie m.b.t. duurzaamheid in de restauratie – Saskia Verheggen, circa 2 uur
• Samenstelling van de teams en teamopdracht – Jos Nij Bijvank en Joop van Burk, circa 2 uur

Bijeenkomst 2 (middag/avond) donderdag 30 oktober 2025
• Module historische waardebepaling van het monument en interventiemogelijkheden – Willard van Reenen, middag 3 uur en 45 min.
• Module creatief en innovatief samenwerken en eerste aanzet tot visievorming – Evelien Den Tandt, avond, 3 uur en 45 min.

Bijeenkomst 3 (middag/avond) donderdag 13 november 2025
• Module duurzame interventies: architectonische ingrepen en herbestemming – Vera Franken, middag 3 uur en 45 minuten
• Aan de slag met de visie op restauratie-/verduurzamingsplan en presentatie en oplevering plan/visie met uitgangspunten – Vera Franken, avond 3 uur en 45 minuten

Bijeenkomst 4 (middag/avond) donderdag 4 december 2025
• Excursie naar restauratieproject landhuis Reuversweerd te Brummen – circa 2 uur
• Module duurzame interventies: bouwfysica, isolerende materialen en constructies – Marc Stappers, middag 1,5 uur – pauze – avond 2 uur en 15 minuten
• Aan de slag in teams met uitwerking isolatie-concept

Bijeenkomst 5 (middag/avond) donderdag 8 januari 2026
• Module duurzame interventies: installaties, energiesystemen en bodemenergie – Dick van ‘t Slot, middag 3 uur en 45 minuten
• Module kosten, opbrengsten en financiering – René de Brouwer, avond 3 uur en 45 minuten

Bijeenkomst 6 (middag/avond) donderdag 22 januari 2026
• Consultatie externe deskundigen of docenten (n.t.b.)
• Uitwerking en voltooiing van het restauratieplan
• Voorbereiding presentatie van het restauratieplan

Bijeenkomst 7 (middag) donderdag 5 maart 2026 (Let op: start 13.00 uur einde 17.00 uur)
• Presentatie restauratieplan aan monumenteigenaar en toetsingscommissie
• Afsluiting en uitreiking certificaten

(onder voorbehoud van wijzigingen)

Voor wie?

Iedereen die betrokken is bij de planvorming, voorbereiding en realisatie van restauratieprojecten en historische herbestemmingsprojecten. De leergang is bij uitstek geschikt voor medewerkers van architecten- en adviesbureaus, professionele opdrachtgevers, toezichthouders, (semi)overheden, installatie- en bouwbedrijven die actief zijn in de restauratiebranche, monumentenwachten en soortgelijke organisaties.

Docenten

De docenten zijn professionals op het terrein van restaureren en herbestemmen. Ze hebben expertise op het gebied van architectuur, bouw- en installatietechniek en exploitatie. De leergang staat onder leiding van Jos Nij Bijvank. De docenten zijn o.a. Birgit Dulski (Nibé), Vera Franken (Rijksgebouwendienst), Dick van ’t Slot (DWA Installatie- en energieadvies), Evelien den Tandt (swiep.be), Marc Stappers (RCE), Willard van Reenen (Van Reenen Bouwhistorie) en René de Brouwer (Evanston Consulting).

Start en toelatingseisen

De start van de leergang van 2025 is donderdag 9 oktober. Het is nu al mogelijk je op te geven.
Voor deze leergang heb je een hbo werk- en denkniveau nodig. Ervaring in de restauratiesector is gewenst.

Kosten

Deze opleiding kost € 4625,00 (inclusief lesmateriaal, excursie en catering) en is vrijgesteld van btw.

Certificering

Je sluit de opleiding af met een post-hbo certificaat namens het GRC en de HAN.

Incompany

Bij voldoende belangstelling kan de opleiding op locatie plaatsvinden. In het programma zijn aanpassingen mogelijk die op het bedrijf zijn toegespitst. Het GRC en de HAN hebben beide expertise in maatwerktrajecten bij bedrijven.

Aanmelden

Schrijf je in via de website van de HAN en vul het aanmeldformulier in. Zodra het programma en de data van 2024 definitief zijn, krijg je bericht.