Leergang Innovatief en Energiebesparend Restaureren (LIER)

Wil jij expert worden in het verduurzamen van monumenten om ons cultureel erfgoed
te behouden? Meld je dan aan voor de Leergang Innovatief en Energiebesparend
Restaureren (LIER). Je leert hoe je historische gebouwen energiezuiniger kunt maken.
Eigenaren van monumenten en overheden hebben veel behoefte aan deze expertise.
De LIER is ontwikkeld door het Gelders Restauratie Centrum (GRC) in samenwerking
met de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN).

Is dit iets voor jou?

In deze baanbrekende leergang behandelen we de toepassing van duurzame technieken en
materialen, energiebesparende maatregelen en innovatieve oplossingen voor gebouwd
erfgoed. Duurzaamheid en innovatie lijken soms een bedreiging voor de historische waarden
van het monument. Om goede oplossingen te vinden voor deze complexe uitdagingen, is
een intensieve samenwerking binnen de restauratieketen van essentieel belang. Dit vraagt
om inbreng van de nieuwste kennis van bijvoorbeeld technieken, materialen en installaties.
Het vraagt ook om de bereidheid van alle partijen om kennis te delen en te handelen in het
belang van de eigenaar én het monument zelf. In deze leergang draag je bij aan de
ontwikkeling van de praktijk van morgen.

Wat kun je verwachten?

De deelnemers aan de leergang werken tijdens de leergang in multidisciplinaire teams aan
een verduurzamingsplan voor een actueel restauratieproject. Dit keer is dat kasteel Zypendaal,
hoofdkantoor van Geldersch Landschap en Kasteelen. De eigenaar wil een
verduurzamingsplan om dit historische pand energiezuiniger te maken.

De belangrijkste succesfactoren van deze leergang zijn:
● Begeleiding door professionals uit de praktijk die kennis en ervaring delen
● Kennisuitwisseling van de deelnemers binnen de multidisciplinaire teams
Hiermee creëren we een unieke leeromgeving in de restauratiepraktijk van een monument.
De samenwerking met andere disciplines blijkt dé manier om tot de beste oplossingen te
komen.

Inhoud

De LIER bestaat uit zeven bijeenkomsten. Tijdens deze leergang komt de toepassing van
duurzame technieken en materialen, energiebesparende maatregelen en innovatieve
oplossingen voor gebouwd erfgoed aan de orde. Naast de actuele kennis van technieken,
materialen en installaties is het delen van kennis en de onderlinge samenwerking tussen
studenten en docenten van groot belang. De belangrijkste onderwerpen die aan de orde
komen zijn:
● Visievorming over duurzaamheid en historisch erfgoed
● Historische waardebepaling en transformatieplan
● Architectonische en technische ingrepen en herbestemming
● Investeringskosten versus opbrengsten, financiering en exploitatie
● Bouwfysische ingrepen met bijbehorende consequenties
● Warmte- en ventilatie installaties, energiesystemen

Programma

De leergang bestaat uit 7 bijeenkomsten van 13.00 uur tot 21.30 uur. De laatste dag duurt tot 17.00 uur.

Bijeenkomst 1 – donderdag 28 september 2023
● Introductie en kennismaking met de deelnemers en het programma
● Introductie van het restauratieproject en de eigenaar/opdrachtgever
● Inleiding over actuele stand en visie over duurzaamheid in de restauratie
● Samenstelling van de teams en teamopdracht

Bijeenkomst 2 – donderdag 12 oktober 2023
● Module historische waardebepaling van het monument en interventiemogelijkheden
● Module creatief en innovatief samenwerken en eerste aanzet tot visievorming

Bijeenkomst 3 – donderdag 2 november 2023
● Module duurzame interventies: architectonische ingrepen en herbestemming
● Aan de slag met de visie op het restauratie- en verduurzamingsplan en presentatie en oplevering plan/visie met uitgangspunten

Bijeenkomst 4 – donderdag 16 november 2023
● Excursie naar restauratieproject landhuis Reuversweerd te Brummen
● Module duurzame interventies: bouwfysica, isolerende materialen en constructies
● Aan de slag in teams uitwerking isolatie-concept)

Bijeenkomst 5 – donderdag 30 november 2023
● Module kosten, opbrengsten en financiering
● Module duurzame interventies: installaties, energiesystemen en bodemenergie

Bijeenkomst 6 – donderdag 14 december 2023
● Consultatie externe deskundigen of docenten
● Uitwerking en voltooiing van het restauratieplan
● Voorbereiding presentatie van het restauratieplan

Bijeenkomst 7 – donderdag 18 januari 2024
● Presentatie restauratieplan aan monumenteigenaar en toetsingscommissie
● Afsluiting en uitreiking certificaten

Voor wie?

Iedereen die betrokken is bij de planvorming, voorbereiding en realisatie van
restauratieprojecten en historische herbestemmingsprojecten. De leergang is bij uitstek geschikt voor medewerkers van architecten- en adviesbureaus, professionele opdrachtgevers, toezichthouders, (semi)overheden, installatie- en bouwbedrijven die actief
zijn in de restauratiebranche, monumentenwachten en soortgelijke organisaties.

Docenten

De docenten zijn professionals op het terrein van restaureren en herbestemmen. Ze hebben
expertise op het gebied van architectuur, bouw- en installatietechniek en exploitatie. De
leergang staat onder leiding van Jos Nij Bijvank. De docenten zijn o.a. Birgit Dulski (Nibé),
Vera Franken (Rijksgebouwendienst), Dick van ’t Slot (DWA Installatie- en energieadvies),
Evelien den Tandt (swiep.be), Marc Stappers (RCE), Willard van Reenen (Van Reenen
Bouwhistorie) en René de Brouwer (Evanston Consulting).

Start en toelatingseisen

De leergang start op 28 september 2023. Voor deze leergang heb je een hbo werk- en
denkniveau nodig. Ervaring in de restauratiesector is gewenst.

Kosten

De opleiding kost € 3550,- (inclusief lesmateriaal, excursie en catering) en is vrijgesteld van
btw.

Certificering

Je sluit de opleiding af met een post-hbo certificaat namens het GRC en de HAN.

Incompany

Bij voldoende belangstelling kan de opleiding op locatie plaatsvinden. In het programma zijn aanpassingen mogelijk die op het bedrijf zijn toegespitst. Het GRC en de HAN hebben beide expertise in maatwerktrajecten bij bedrijven.