Nieuwe technieken in de Restauratie-bouw: Scan to BIM; de heilige graal?

Stel je voor. In de toekomst laat je een scan maken van de binnen- en buitenkant van een monument. Die scan laadt je in de BIM-software en ‘voila’, .. alle maten, dimensies, warmtelekken en rotte plekken heb je digitaal op de millimeter beschikbaar. Iedere onderaannemer en restauratiespecialist weet wat hem of haar te doen staat en de logistieke planning is voor iedereen duidelijk. Zover is het echter nog (lang) niet. Maar de ontwikkelingen gaan snel en het GRC geeft daaraan, ook in haar opleidingen, vorm.

Wat is BIM en wat levert het op?

De bouw is druk bezig vorm te geven aan BIM (Bouw Informatie Model), een computerprogramma waarin alle relevante informatie voor een bouwproject wordt ondergebracht. En natuurlijk ontsnapt ook de restauratiesector niet aan dit streven. Want kan het mooier zijn, dan even in je smartphone kijken als je wilt weten wat de dimensies zijn van een bepaalde ruimte, welke materialen er gebruikt zijn, welke onderaannemers er al mee bezig zijn en wat de tijdsplanning is. Nu is de bouw nog 15 % van zijn tijd bezig met alleen al het zoeken naar relevante informatie. De besparingen die in het verschiet liggen door beter en sneller overleg, direct bestellen van de goede materialen en specialisten en het ontbreken van kostbare knopen en doublures in de logistieke keten, zijn nog veel groter. Het is dus logisch dat de (restauratie)bouw hiermee voortvarend aan de slag wil.

BIM-loket

Het experimenteren met BIM heeft de laatste tijd een hoge vlucht genomen, logischerwijze het eerst in de bouwsectoren waar veel geld in omgaat. De Utiliteitsbouw neemt al enige tijd het voortouw en de Infra heeft er zich ook op gestort. Sinds 2015 is er een speciaal BIM-loket, opgezet door grote publieke opdrachtgevers, brancheverenigingen en rijksoverheid. Deze partijen zijn verenigd in de Bouw Digitaliserings Raad (BDR). Wat opvalt is dat de partijen in het BIM-loket de bouwwereld vooral ook oproepen een omslag in eigen denken te maken; zij signaleren dat er vooral behoefte is aan.. “een impuls op het gebied van digitalisering en informatisering. Technisch kan er steeds meer. Wat nu vooral nodig is, is een cultuurverandering om die mogelijkheden ook te adopteren.” In een zo concurrentiegevoelige sector als de bouw liggen transparantie en open uitwisseling van informatie en kennis niet voor de hand.

‘Scan to BIM’ als toekomstbeeld

Als kers op de taart lonkt scan-to-BIM; een betrouwbare scan van een object die direct bruikbare maten en dimensies oplevert, zodat er nooit meer verkeerde balken, ruiten, dakpannen of infraroodmatten geleverd worden omdat elke schakel in de keten over precies de juiste informatie beschikt. Zeker in de restauratiesector, waar veel sprake is van maatwerk en handenarbeid door (relatief) dure specialisten, kan de opbrengst van een dergelijk eenduidig en transparant systeem enorm zijn. Organisaties als Monuscan en een aantal particuliere 3D-scanners zijn bezig steeds gedetailleerdere scans te produceren, (ook) van monumenten. Door middel van scanners (binnen) en drones (buiten) wordt zo, zowel van binnen als van buiten, via ‘point clouds’ een getrouw beeld gemaakt van het monument. Wat op dit moment ontbreekt is de digitale aansluiting van die scans op het Bouw Informatie Model. De Stichting ERM onderzoekt al enige tijd wat de mogelijkheden zijn en probeert concrete experimenten op te starten. Dat blijkt echter toch een proces van wat langere adem.

De jeugd heeft de toekomst, bijvoorbeeld in de opleiding Hout & Restauratietechniek (MBO-3)

Hoewel het dus nog geen algemene praktijk is, zal in de restauratie-opleidingen veel aandacht besteed moeten worden aan digitale technieken en een andere ‘mindset’ van de toekomstige restauratiespecialisten. Want die toekomst is, zoals we hiervoor zagen, veel digitaler.
Zo is in de opleiding Hout & Restauratietechniek  (MBO-3) van het GRC en het Graafschap College, naast een gedegen kennis van het restauratie-timmerwerk, veel aandacht voor  technieken zoals CNC, 3D-printen, infraroodscannen en het gebruik van drones. Daarnaast is er ruimte gemaakt voor softskills zoals communicatie, leiding geven en onderhandelen, om de cultuurverandering concreet te maken.  De opleiding Hout & Restauratietechniek-mbo-3 start na de zomer. De jonge mensen die deze opleiding succesvol afronden zullen zelf de toekomst kunnen vormgeven van de moderne restauratie-praktijk. Geef je snel op via de website van het Graafschap College: https://graafschapcollege.nl/profielen/technicus-hout-en-restauratie/