Gemeenten en provincies kampen met een tekort aan capaciteit, deskundigheid en financiële middelen om erfgoed afdoende te beschermen.
Gemeenten en provincies kampen met een tekort aan capaciteit, deskundigheid en financiële middelen om erfgoed afdoende te beschermen. Hierdoor dreigt waardevol cultureel erfgoed, zoals historische gebouwen en landschappen, te verdwijnen of onvoldoende te worden benut. Dat komt naar voren uit de inventarisatie ‘Erfgoed en Overheid’, uitgevoerd door Lysias Advies.
Zorgen over capaciteit en kennis
Gemeenten en provincies spelen een centrale rol bij de zorg voor erfgoed. Zij vervullen verschillende (wettelijke) taken op het gebied van archeologie, cultuurlandschappen en gebouwd erfgoed. De capaciteit en deskundigheid van gemeenten en provincies staat echter onder druk. Het ministerie van OCW is daarom, samen met de VNG en het IPO, het programma ‘Erfgoed en Overheid’ gestart. Lysias Advies heeft daarvoor een inventarisatie gedaan.
Missende randvoorwaarden
Uit het onderzoek blijkt dat met name gemeentelijk erfgoedbeleid lijdt onder onduidelijkheid over overheidstaken en het gedecentraliseerde stelsel dat niet goed functioneert. Dat komt door een gebrek aan mankracht, kennis en geld. Dat resulteert weer vaak in een gebrek aan draagvlak. Zo raakt erfgoed verwaarloosd en in het ergste geval verdwijnt het, bijvoorbeeld door gebrek aan handhaving bij achterstallig onderhoud of illegale wijzigingen.
Externe aspecten vergroten problemen
Naast de knelpunten binnen gemeenten zijn er ook zaken die de problematiek verergeren, maar waar gemeenten weinig invloed op hebben. Deze aspecten verhogen de urgentie om de interne knelpunten op te lossen. Denk daarbij aan een krappe arbeidsmarkt, de druk op de ruimtelijke en transitie-opgaven en veranderende maatschappelijke waarden.
Oplossing
Volgens het adviesbureau ligt de oplossing in het vergroten van het maatschappelijk, politiek-bestuurlijk en ambtelijk draagvlak voor erfgoed. Dat zou bijvoorbeeld kunnen door meer duidelijkheid over de wettelijke gemeentelijke taken, loon-inschaling op functie in plaats van grootte van de organisatie en door veel meer samenwerking tussen gemeenten. Daardoor kan specialistische kennis worden gedeeld en breder worden ingezet.
Het zijn onderwerpen die het GRC al een aantal jaren signaleert. We hopen daarom van harte dat bestuurders en ambtenaren dit ambitieus oppakken. Volgende generaties zullen ze dankbaar zijn.
